Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu Lider Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Bisera Turkoviç ile Dışişleri Bakanlığı’nda ortak basın açıklaması yaptı. Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Bugünkü ve dün akşamki görüşmelerde, Bosna-Hersek’teki şimdiki gelişmeleri ele aldık. Seçim sonrası hükümet kurma gayretleri var, onları değerlendirdik. Türkiye olarak Bosna Hersek’in istikrar ve huzuruna çok değer veriyoruz. Bosna Hersek’in toprak bütünlüğünü ve egemenliğini çok güçlü bir halde desteklemeye devam ediyoruz. Malumunuz Bosna Hersek’te yapılan seçimler öncesi de kanılarımızı, temennilerimizi iletmiştik. Seçimin sakin bir ortam gerçekleşmesinden memnuniyet duyduk. Bir an evvel de hükümetin kurulması en büyük temennimiz. Bu süreçte her türlü dış müdahaleye karşı olduğumuzu bir kez daha tekrarlamak, bir sefer daha vurgulamak isterim. Bosna Hersek’in, Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği’nin kurumları ile entegrasyonuna da en güçlü dayanak veren ülkelerin başında Türkiye geliyor. Geçtiğimiz ay Bosna Hersek, Avrupa Birliği’nden adaylık statüsü aldı. Bunun için tebrik ediyoruz. Umarım en kısa mühlet içinde müzakereler başlar. Bizi oyaladıkları üzere Batı Balkanlar’daki ülkeleri de oyalamazlar. Bosna Hersek’in NATO üyeliğine de güçlü dayanak veriyoruz. Türkiye, Bosna Hersek’te barışın korunmasında vazifeli. Barış Gücü’ne için en fazla asker katkısı sağlayan ülkelerin başında Türkiye geliyor.
“ZİRAAT BANKASININ ÖNÜMÜZDEKİ SÜREÇTE AÇACAĞI YENİ ŞUBELERLE BOSNA HERSEK’TEKİ ŞUBE SAYISI 37 OLACAK”
Bugün ayrıyeten ikili bağlarımız de değerlendirdik. 1 milyar dolarlık ticaret hacmine emin adımlarla ilerliyoruz ve yeni amaçları tespit etmemiz gerekiyor. 2022’de yaklaştık, 945 milyon dolara ulaşmıştık. Ticaretimizin artması için birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Bosna Hersek’teki global direkt yatırım bakımından da ikinci sıradayız. Başka taraftan Türk şirketlerimiz Bosna Hersek’te yatırımlarını daha da arttırmak istiyor. Maalesef kimi bürokratik maniler firmalarımızı caydırıyor. Bu da Bosna Hersek’teki sistemden kaynaklanıyor. Türkiye’ye karşı olduklarından değil. Öteki taraftan tekrar de buna karşın 200’den fazla firmamız faaliyetlerini sürdürüyor.
Ziraat Bankası biliyorsunuz; Bosna Hersek’te çok aktif. Önümüzdeki süreçte açacakları yeni şubelerle birlikte 37 şubeye ulaşıyor. Bu manada da Bosna Hersek’in kalkınmasına kıymetli bir dayanak veriyor. Turizm bakımından da iş birliğimiz güçleniyor. Turist sayısı bakımından ve Türkiye’den gelen turist sayısı bakımından da beşinci sıradayız. Yani Bosna Hersek’e giden toplam turist sayısı içinde beşinci sıradayız. Yeniden Bosna Hersek’ten Türkiye’ye gelen turist sayısı da artıyor. Bilhassa Alanya bölgesine çok sayıda Boşnak kardeşimiz geliyor. Münasebetiyle bu manada da karşılıklı turist sayısını arttırmak için birlikte çalışacağız. Cumhurbaşkanımızın Bosna Hersek ziyaretinde kimlik ile seyahat konusunda bir mutabakat sağlamıştık. Bu mutabakatla birlikte vatandaşlarımız karşılıklı pasaporta muhtaçlık duymadan kimlikle seyahat edecekler. Müzakerelerimiz sürüyor, biz taslağı ilettik. En kısa müddette bunu da imzalamak isteriz. Gündemimizde müzakerelerini sürdürdüğümüz muahedeler var. Hem türel alt yapısı hem de bilhassa şirketlerimize ikili vergilendirmelerin önlenmesi muahedesi üzere. Bunları imzaladığımız vakit daha da itimat verecektir. Yatırımı da arttıracaktır. Bosna Hersek içinde TİKA olsun, başka kurumlarımız olsun, her türlü takviyesi veriyoruz, vereceğiz. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Yunus Emre, Maarif, Diyanet tüm kurumlarımızla Bosnalı kardeşlerimizin yanındayız, yanında olmaya devam edeceğiz.”
“BUNDAN SONRAKİ KURULACAK HÜKÜMETTEN DE BİZİM EN BÜYÜK BEKLENTİMİZ FETÖ’YLE GAYRETİMİZDE BİZE SOMUT DAYANAK VERMELERİ”
Görüşmelerimizde FETÖ ile ilgili beklentilerimizi de vurguladık. Hüzünle söylemek isterim ki FETÖ’yle çabada Bosna Hersek’ten istediğimiz neticeyi bugüne kadar tam alamadık. Bundan sonraki kurulacak hükümetten de bizim en büyük beklentimiz FETÖ’yle gayretimizde bize somut dayanak vermeleri. Balkanlardaki gelişmeleri de dikkate aldık. Kosova ve Sırbistan ortasındaki tansiyonu değerlendirdik. Karadağ’daki siyasi durum hakkında da görüş alışverişinde bulunduk. Ukrayna’daki savaş aslında her vakit gündemimizde. Bosna Hersek’te artan ırkçılıkla ilgili de kaygılarımızı de lisana getirdik. Irkçı hücumlar oldu ve Bosna Hersek’in 90’lı yıllara dönmemesi için biz de üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz. Bugün ve dün ziyaretlerinden çok şad olduğum Bisera Turkoviç’i 10-12 Mart tarihlerinde düzenleyeceğimiz Antalya Diplomasi Forumu’na da davet etmek istiyorum. Kendisini Antalya’da ağırlamaktan da memnuniyet duyacağız.”
“GÜÇLÜ BİR TÜRKİYE OLMADAN BATI BALKAN ÜLKELERİ MUHAKKAK BARIŞ İÇERİSİNDE YAŞAYAMAZDI”
Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu Lider Yardımcısı ve Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı Bisera Turkoviç ise şunları söyledi:
Bugün Ankara’da konuk olarak bulunmaktan büyük bir memnunluk duyuyorum. Bosna Hersek’te mert beşerler yaşıyor ve Bosna Hersek olarak dostça hem Türk halkından hem Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın verdiği dayanaktan ötürü son derece memnunluk duyuyoruz. Türkiye, Balkanlar’daki istikrar ve barışa verdiği takviyeden ötürü teşekkür ediyorum. Türkiye Cumhuriyeti’nin daima bir halde güçlenmesi, ekonomik, teknolojik ve öteki alanlardaki gelişimi Bosna Hersek’i de son derece memnun ve şad ediyor. Güçlü Türkiye ile Batı Balkan da daha inançlı ve daha güçlüdür. Türkiye olmadan ne olacağı büyük bir soru işareti. Zira güçlü bir Türkiye olmadan Batı Balkan ülkeleri muhakkak barış içerisinde yaşayamazdı.”
“AVRUPA BİRLİĞİ’NDE VE NATO’DA ER YAHUT GEÇ BİR ARADA OLACAĞIZ”
Antalya Diplomasi Forumu’na büyük bir dayanak veriyoruz zira burada Balkan ülkelerinin katkılarıyla bütün bölgenin barışına büyük bir dayanak sağlamaktadır. Tarih iki ülkemizi birleştiriyor ve bence de Avrupa Birliği’nde ortak bir geleceğimiz olacak. Avrupa Birliği’nde ve NATO’da er yahut geç birlikte olacağız. Bildiğiniz üzere Bosna Hersek, daha bir ay evvel Avrupa Birliği aday statüsünü almıştır. Ve doğal ki bizim gitmek istediğimiz yol ortada. Biliyoruz kolay olmayacak, süratli da olmayacak ama bildiğiniz üzere Türkiye Cumhuriyeti, Bosna Hersek’in NATO hareket planına girmesinde büyük bir dayanak sağlamıştır. Biz de NATO’ya girilmesinde adım adım geliyoruz. Biz de Türkiye’den dayanağın devam etmesini bekliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti son derece değerli bir rolü oynamaktadır. Doğal ki burada hem yatırımlar hem de tarihi bağlar açısından ve şunu belirtmek istiyorum; Balkan ve Bosna Hersek kökenli insanlara bakıldığında Türkiye’de yaklaşık beş-altı milyon insan yaşamakta, bu çok büyük bir zenginliktir. Bu zenginliği asla ihmal etmememiz lazım. 2021 yılında Türkiye ikinci en büyük yatırımcısıydı Bosna Hersek’in. Olağan ki ekonomik iş birliği sağlamalıyız. Türkiye tarafından güçlü bir güzel niyet görüyoruz lakin bizim son derece güç bir siyasi yapımız var. Bu ekonomik bağlantıları güçleştiriyor.”
“SAYIN CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN İDARESİYLE GÜÇLÜ TÜRKİYE’Yİ BEKLİYORUZ”
Türkiye Cumhuriyeti, 29 Ekim’de 100. doğum gününü kutlayacak. Münasebetiyle bu büyük bir tarih ve bunu tebrik ediyoruz. Gelecekte de büyük bir muvaffakiyet diliyoruz. Güçlü ve sağlam bir Türkiye bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın idaresiyle güçlü Türkiye’yi bekliyoruz.”
F-16 KONUSU
Çavuşoğlu, açıklamaların akabinde gazetecilerin sorularını yanıtladı. Çavuşoğlu, ABD ziyareti ile ilgili soru üzerine şunları söyledi:
“Çarşamba günü Sayın Blinken ile stratejik sistem toplantısının bakanlar seviyesinde ikinci toplantısını gerçekleştireceğiz. Arkadaşlarımız önden Washington’a gittiler. Ve orada bugün ve yarın hazırlık toplantılarını gerçekleştirecekler. Biz de çarşamba günü daima bir arada gündemimizde belirlediğimiz bahisleri değerlendireceğiz. Bunlardan bir tanesi de F-35 (F-16). Ancak F-35’in (F-16) dışında da ikili seviyede, bölgesel seviyede değerlendireceğimiz bahisler var.
F-35 (F-16) ile ilgili askeri müzakereler tamamlandı. ABD Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı’na gönderdi. Artık Dışişleri Bakanlığı, yani idare; Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla gayrı resmi bir biçimde Kongre’ye bildirimde bulundu. Her iki kanatta da Dış Bağlar Kurulu liderleri ve de en deneyimli üye, dört şahsa bildiriliyor. Daha sonra buradan rastgele bir itiraz gelmezse bu süreç tamamlanıyor. Resmi bildirim oluyor. Resmi bildirimde biliyorsunuz, Amerika Kongresi’nin sürecini. Liderin bu istikametteki talebini yüzde 51 ile reddetme mümkünlüğü var. Bu olursa lider tekrar gönderir. Bu sefer üçte iki çoğunlukla reddedilmesi gerekiyor. Yani Amerikan tarihinde de fazla görülmemiş bir uygulama.
Özellikle bir iki itiraz var lakin; bilhassa bir senatör, daima itirazını gündeme getiriyor. Biz sıkıntısız bir biçimde geçmesini dilek ederiz. Her seviyede, idareyle; muahedeler sağlandı. Bilhassa idarenin; bunun yalnızca Türkiye için değil, NATO için de değerli olduğunu vurgulaması tıpkı halde değerlidir. Burada irade idarede. İdare, kararlı durursa rastgele bir sorun yaşanmaz. Lakin daha evvel de söyledik. Biz o denli kaideli, elimizi kolumu bağlayan bir halde rastgele bir ülkede eser almak istemeyiz.
Yunanistan’a F-35 (F-16) verilmesi konusu… Bizim de medyada okuduğumuz bir haber. Genel manada ABD’ye şunu söylüyoruz. Türkiye-Yunanistan ilgilerinde istikrar bozulmaya başladı. Amerika’nın bir istikrar siyaseti vardı. Kıbrıs’ta Türk kesiti ve Rum kesiti ortasındaki istikrar de bozulmaya başladı. Amerika üzere bir müttefikin bu istikrarlara dikkat etmesi gerekiyor.”
